Waar zijn we met z’n allen toch mee bezig? Door wie of wat laten we ons bang maken of spelen er andere belangen dan veiligheid? Uiteraard gaat dit over Waalweelde West en met name over de hoogwatergeul bij Varik-Heesselt. Ik ben van mening dat zo’n ingrijpende maatregel absoluut niet nodig is en verspilling van energie en gemeenschapsgelden.
In 1995 zijn we allemaal wakker geschrokken door de extreem hoge waterstanden, gekoppeld aan een Rijn afvoer bij Lobith van 12,000 m3/s en daarna is het Deltaplan ‘Ruimte voor de Rivier’ ter hand genomen. Hierbij wordt uitgegaan van een maatgevende afvoer van 16,000 m3/s bij Lobith; 30% meer dan ooit gemeten in de afgelopen 110 jaar! Nu wordt er in het Deltaprogramma al rekening gehouden met 17,000 in 2050 en 18,000 m3/s in 2100. Dat kan toch niet waar zijn?! Welke helderzienden hebben deze cijfers geproduceerd? Deze zijn zeker niet robuust en reproduceerbaar. Bovendien laat Duitsland niet toe dat er zulke hoge afvoervolumes door de Rijn gaan en daar wil ik dieper op in gaan.
Het Duitse hoogwaterbeschermingsprogramma, zoals eind vorig jaar is vastgesteld, heeft als centrale beleidsthema’s: vasthouden bij de bron, ruimte voor de beken en rivieren en waar nodig water opvangen in retentiegebieden. Zij stellen dan ook dat overstromingen natuurlijke processen zijn. Deze komen recentelijk vaker voor door de toenemende opwarming van de aarde. Schade door overstromingen kan altijd worden toegeschreven aan menselijke activiteiten. Door nederzettingen te bouwen in de rivierdalen, heeft de mens zich – bewust of onbewust – blootgesteld aan het risico van overstromingen (weten ze dat ook in Zaltbommel?). Daarnaast zorgen verstedelijking, intensieve landbouw, degradatie van bosbodems, het bedijken van rivieren en het kanaliseren van beken voor versnelde afvoeren en de daaraan gekoppelde hoogwaterpieken. Deze processen moeten stoppen en waar mogelijk omgekeerd worden.
Recentelijk (persbericht van april 2015) hebben de deelstaten en de federale overheid dan ook besloten het hoogwaterbeschermingsplan gezamenlijk uit te gaan voeren teneinde de risico’s voor overstromingen flink te verminderen. De totale kosten worden geraamd op 5,4 miljard Euro waarvan ongeveer de helft voor het stroomgebied van de Rijn! De federale overheid stopt hier om € 300 miljoen Euro in voor de periode 2016-2018. De deelstaten en betrokken gemeenten vullen dit bedrag verder aan. In de herfst van 2014 is afgesproken waar dit geld aan besteed zal worden:
- Dijk teruglegging voor het herstel van natuurlijke uiterwaarden,
- Aanleg van gecontroleerde hoogwaterretentiegebieden,
- Opheffen van de zwakke punten in de hoogwaterbescherming.
Hiervoor zijn gedetailleerde plannen gemaakt waarvan de uitvoering dit jaar al begint.
De nu al geïdentificeerde projecten in het stroomgebied van de Rijn omvatten de aanleg van 16 retentiebekkens met een totaal volume van 229,1 miljoen m3 en het weer terug aan de natuur geven van uiterwaarden met in totaal 5390 ha. Hierdoor kan zo’n 400 miljoen m3 water extra geborgen worden. In het gedetailleerde projecten overzicht wordt met geen woord gerept over dijkverhogingen!
Ook vorig najaar tijdens de zesde hoogwaterconferentie in Rees aan de Rijn bleek dat Duitsland heel anders omgaat met hoogwater dan wij. De Duitse dijken zijn zo gebouwd dat ze kunnen overstromen. Bovendien wordt er in Nordrhein-Westfalen nog steeds uitgegaan van een maatgevende afvoer bij Lobith van 14,600 m3/s.
Ook Aline te Linde, een paar jaar geleden gepromoveerd op overstromingsrisico’s in het stroomgebied van de Rijn, deelt mijn opvattingen: het Deltaprogramma baseert zich op onvoldoend onderbouwde aannamen voor de Rijnwaterafvoer. Ook zij wijst op het beleid in Duitsland dat gericht is op water vasthouden. Het grootste gevaar is voorlopig dat, als er extreem hoogwater is, de Rijn in Duitsland overstroomt en wij hier in Nederland binnendijks problemen krijgen bij onder meer Deventer, Zutphen, Doetinchem en Doesburg. Van dit gevaar is het Waterschap Rijn en IJssel zich ook terdege bewust.
Dames en heren, ik kan niet anders dan concluderen dat de maatregelen die Duitsland de komende jaren gaat treffen, er toe leiden dat afvoerpieken van 17,000 laat staan 18,000 m3/s, als die al zouden voorkomen, never en nooit Nederland bereiken.
Het opnemen van een hoogwatergeul Varik-Heesselt in Waalweelde West is dan ook onnodig, verspilling van energie en van gemeenschapsgelden!
Laten we over een 50-tal jaren nog eens kijken wat nu de echte gevolgen van klimaatveranderingen zijn en dan weten we ook wat de effecten zijn van de door Duitsland getroffen maatregelen. Op dit moment is er geen enkele reden om een hoogwatergeul aan te leggen: Duitsland houdt het water vast of het gaat daar over de dijken voordat het Nederland binnenkomt.
Gebruikte bronnen:
– Op http://www.bmub.bund.de/themen/wasser-abfall-boden/binnengewaesser/hochwasser/ wordt een kort overzicht gegeven over de achtergrond (stand per 1/7/2013)
– Persbericht Nr. 092/15 | Berlin, 28.04.2015
Projecten langs de Rijn: http://www.bmub.bund.de/themen/wasser-abfall-boden/binnengewaesser/hochwasser/nationaler-hochwasserschutz/region-rhein/
Waterforum Online: Lastige Duits-Nederlandse samenwerking langs de Rijn bij Lobith (4 nov 2014)
Aline te Linde: “Rijn gedraagt zich anders dan in berekeningen Deltaprogramma” – See more at: http://waterforum.net/Interviews/8199–Rijn-gedraagt-zich-anders-dan-in-berekeningen-Deltaprogramma–#sthash.Q880Y2QE.dpuf